Dünyada eSpor

Yaklaşık son 4-5 senedir ülkemizde popülerleşmeye başlayan e-sporun kökenleri aslında çoook eskiye dayanıyor. Türkiye’de daha gelişme sürecinde olan ve daha çok League of Legends’ın adının duyulduğu e-spor tarihi 1980’lere uzanıyor. ‘’La daha internet yoktu o zaman’’ dediğinizi duyar gibiyim. İnanmayanlar için buyurun. Dünyada E-Spor Tarihi.

1980 – 1990 Dönemi

Rekabetçi oyunculuk neredeyse video oyunlarının çıkışından beri etrafta olan bir tür. İlk olarak çıkan arcade oyun makinaları bile oldukça heyecanlı mücadelelere ev sahipliği yapmıştır. Önceleri bu mücadeleler arkadaşlar arasında, genellikle en yüksek skoru geçmeye çalışmak şeklinde başlamış olsa da, organize turnuvaların ortaya çıkması çok uzun sürmemiştir.

Atari, ilk video oyun turnuvasını 1980 yılında, Space Invaders Turnuvası’nı düzenleyerek gerçekleştirmiştir. Bu turnuvaya neredeyse 10 bin katılımcı dahil olmuştu. Bu turnuva ve ardından gelen diğerleri, ileride eSpor olarak adlandırılacak etkinliklerin tohumlarını atmıştır.

90’lı yıllara geldiğimizde arcade makinalarında ve oyun konsollarında gerçekleştirilen turnuvalar artış gösterdi. Artık Nintendo ve Blockbuster gibi firmalar dünya şampiyonalarına sponsor olmaya başlamıştı. Rekabetçi oyunculuk öyle bir noktaya gelmişti ki, bazı turnuvalar gençlere destek olmaya başlamıştı.

1990 – 2000 Dönemi

90’lu yıllarda PC oyunculuğunun yükselişi ile birlikte, ilk gerçek eSpor mücadeleleri de ortaya çıkmaya başladı. 1997 yılında Red Annihilation adı altında düzenlenen “Quake” turnuvası, eSpor etkinliklerinin ilk gerçek etkinliği olarak kabul edilir. Neredeyse 2 bin katılımcıyı kendisine çeken turnuvanın ödülü ise, Quake’in baş tasarımcısı ve efsanevi oyun yazılımcısı John Carmack’ın sahibi olduğu Ferrari olarak belirlenmişti.

Red Annihilation turnuvasından birkaç hafta sonra, ilk büyük oyun liglerinden birisi olan Cyberathlete Profesyonel Ligi (CPL) kuruldu. Aynı yılın ilerleyen aylarında CPL ilk turnuvasını düzenledi. Ertesi yıl ödül havuzlarını 15,000$ seviyesine yükseltmişlerdi. CPL’i ilerleyen dönemlerde başka ligler ve turnuvalar takip etti.

İlk dönemlerde FPS ve spor oyunlarının yanı sıra arcade stili oyunlar tercih ediliyordu. 90’lı yılların sonlarına doğru StarCraft: Brood War ile birlikte strateji türündeki oyunlar da eSpor’a giriş yaptı. Diğer oyunlar anlık yeteneklere ve hızlı reflekslere dayalı bir oynanış sunarken, strateji oyunları bunlara ek olarak uzun vadeli planlara ve dikkatli düşünmeye ihtiyaç duyuyordu. Bu özellikleriyle strateji oyunları modern zamanların satranç oyunu olarak kabul edilir hale geldi. StarCraft’ın birbirinden farklı oynanış biçimlerine sahip ırklar arasında oturttuğu denge ve oyuncuların neredeyse sınırsız seçeneğe sahip olması, eSpor alanında vazgeçilmez isimlerden birisi olmasını sağladı.

2000 ve Sonrası

Yeni milenyum ile birlikte popüler turnuvalar ve oyunlar sayesinde eSpor asıl halini almaya başladı.

2000 yılında iki büyük uluslararası turnuva organizasyonu olan World Cyber Games ve Electronic Sports World Cup kuruldu. Hala yıllık olarak turnuvalar düzenlemeye devam eden bu iki organizasyon, eSpor dünyasının önemli isimleri haline geldi.

2002 yılında başlayan Major League Gaming (MLG), FPS oyunlarından strateji oyunlarına kadar bir çok oyun türünde turnuvalar düzenledi. Şu anda en büyük ve başarılı eSpor liglerinden biri olan MLG, ödüllerdeki eli açıklığı ile de tanınır. 2013 Kış Şampiyonası sırasında oyunculara 170,000$ civarında bir ödül havuzu sunmasını örnek gösterebiliriz.

MLG aynı zamanda Kuzey Amerika’da televizyonda yayınlanan ilk turnuvayı da gerçekleştirdi. 2006 yılında Halo 2 seri maçları USA Network üzerinden canlı yayınlanmıştır, fakat bu yayınlar uzun vadede istenilen seyirciyi yakalayamamıştır.

MLG turnuvaları, tıpkı çoğu eSpor turnuvasında olduğu gibi, internet üzerinden takip ediliyor. 2012 yılında gerçekleştirilen bahar şampiyonası sırasında dört milyondan fazla izleyiciyi kendine çekmeyi başaran MLG, 2012 NBA All-Star maçı gibi “gerçek” spor etkinliklerini geride bırakmayı başardı.

Yakın zamanlarda başlayan diğer büyük eSpor etkinlikleri arasında İsveç’te düzenlenen ve dünyadan bir çok katılımcıyı kendine çeken Dreamhack, Güney Kore’de düzenlenen ve dünyanın en prestijli “StarCraft II” etkinliği ve strateji oyun dünyasının zirvesi kabul edilen Global StarCraft II League (GSL) bulunuyor. 2010 yılında başlayan GSL her yıl izleyici sayısını ikiye katlayarak büyümeye devam ediyor ve dünya çapında 50 milyondan fazla izleyicisi bulunuyor.

Son zamanlarda eSpor alanına giriş yapan bir diğer oyun türü ise Multiplayer Online Battle Arena (MOBA) oldu. Warcraft III için hazırlanan fan yapımı mod Defense of the Ancients ile başlayan MOBA türü, strateji oyunlarından farklı olarak, savaş alanındaki tek bir kahramanı oynamanızı sağlıyor. MOBA türü oyunlar şu anda eSpor sektöründe büyük bir yer kaplamakta. Türün en popüler oyunu olan “League of Legends” 2009 yılında çıkış yaptı. Şu anda dünya çapında 30 milyon oyuncusu bulunan ve en çok oynanan oyun olduğu iddia edilen League of Legends, yüzbinlerce izleyiciye sahip.

Rekabet üzerine kurulan e-Spor’da 1990 yılının ortalarında popüler olan oyun tarzları Dövüş Oyunları ve FPS’lerdi (First Person Shooter). 2000’lere doğru ilgi Gerçek Zamanlı Strateji’ye döndü. 2010’dan günümüze ise MOBA (Multiplayer Online Battle Arena) oyunları ağırlıklı. Günümüzün popüler oyunları ise League Of Legends, Dota 2, Counter-Strike: Global Offensive, StarCraft II ve Hearthstone.

League Of Legends’ın turnuva geçmişi her sene yükselişe geçti. Sezon 1’de İsveç’te düzenlenen Dreamhack turnuvasının ödül havuzu 100.000 $ idi. Turnuvayı toplamda 1.6 milyon kişi izlerken sadece final maçını canlı izleyen 210.000 izleyici vardı. 2. Sezonda ödül havuzunu 5.000.000 $ gibi bir rakama çıkartan Riot, E-Spor arenasına altın harflerle yazılmaya başlandı. Toplamda 8 milyon izlenen tunuvanın final maçını aynı anda 1.1 milyon kişi izledi. Sezon 3 turnuvasında ise ödül havuzu aynıydı. Turnuvayı toplam 32 milyon kişi izlerken finali 8.5 milyon kişi canlı izledi. Sezon 4’te Kore’de düzenlenen turnuvanın final maçını 27 milyon kişi izledi. Amerikalı müzik grubu Imagine Dragons turnuva için ‘’Warriors’’ şarkısını yapıp, etkinlikte konser verdi.

Dota 2’nin turnuvaları ise ödül havuzuyla öne çıkıyor. The International 2011’de toplam ödül havuzu 1.600.000 $ iken birincilik ödülü 1.000.000 $’dı. 2012 turnuvasında ödül havuzu değişmezken 2013’te $2.874.381 olup 2014’te 10.000.000 $’a kadar çıktı. The International 2014 birincilik ödülü ise tam tamına 5.028.308$ idi.

Counter-Strike: Global Offensive ise e-spor arenasında daha yeni bir oyun. 2013 Dreamhack’le beraber ses getiren oyun son yılların en çok izlenen, takip edilen oyunlarından biri oldu. 2013 ve 2014 turnuvasının ödül havuzu 250.000 $ iken 2015’te düzenlenen ESL Katowice’ın ödül havuzu 3.800.000 $ idi. ESL Katowice 2015 finalında iki İsveç ekibi Fnatic ve Ninjas In Pyjamas karşılaştı. Kazanan taraf Fnatic olurken İsveçli oyuncular toplamda 1.300.000 $ ödül ile döndüler.

Hearthstone turnuvaları ise biraz daha küçük çaplı olmakta. Major League Gaming, ESL ve ZOTAC Cup turnuvaları olan oyunun 2014’teki turnuvasında ödül havuzu 250.000 $ idi.

StarCraft : Brood War, e-spor arenasının en çok ses getireniydi belki de. Güney Kore’de çok eski bir geçmişe sahip olan oyun 2. oyunuyla beraber hepten e-spor arenasındaki yerini aldı. StarCraft II turnuvalarını GomTV SC2 Global League, TeamLiquid StarCraft League, Major League Gaming, ESL ve North American Star League düzenlerken, ödül havuzu 100.000 $ ile 170.000 $ arasında değişiyor.
Ödüllerin miktarını gördükçe bizim de dudaklarımız uçuklamadı değil. Türkiye’de ödüller bu kadar artar mı bilemeyiz ama saygınlık kazanacağını bekliyor ve umuyoruz.